روغن حیوانی یا روغن کنجد؟

نگاهی به مصرف روغن در ایران

غذاهای ایرانی در مقایسه با غذاهای بقیه‌ی کشورهای دنیا خیلی لذیذ و خوشمزه‌تر هستند. البته این فقط نظر ما نیست؛ حتی خیلی از توریست‌ها و افراد غیر ایرانی هم همین نظر را دارند. خب قطعاً یک دلیل اصلی برای این طعم خوب، استفاده از روغن خوش طعم و لذیذ است. از گذشته‌های دور تا همین امروز، روغن نقش خیلی ویژه‌ای در دستور غذاهای ایرانی داشته است. بیشتر مواقع خوشمزگی غذاهای ایرانی به چرب و چیلی بودن آن‌ها است. البته خبر بد اینکه سرانه مصرف روغن در ایران ۸ کیلوگرم بالاتر از مصرف جهانی است که خب این موضوع باعث به وجود آمدن بسیاری از بیماری‌ها در کشور ما شده است. با توجه به سرانه مصرف زیاد روغن در تهیه غذاهای ایرانیان، در این پست از مجله آوان مال قرار است به بررسی تفاوت میان روغن حیوانی و روغن کنجد بپردازیم.

پس با توجه به این موضوع باید تلاش کنیم کمی مصرف روغن را کم‌تر کنیم تا سالم‌تر بمانیم. البته انتخاب روغن مناسب هم یک نکته‌ی مهم دیگه است. حتما تا حالا از خودتان پرسیدید که چه روغنی مناسبتر است؟ حتما بارها و بارها هنگام خرید به روغن‌های مختلف توجه کرده و آن‌ها را از همه نظر با هم مقایسه کرده اید. در این مقاله می‌خواهیم دو روغن را برای شما مقایسه کنیم. اگر تا به حال بر سر دوراهی انتخاب روغن حیوانی یا روغن کنجد مانده‌اید، ما به شما می گوییم که بهتر است از کدام مسیر بروید.

روغن کنجد

تاریخچه روغن کنجد برمی‌گردد به کشور هندوستان؛ از قدیم در این کشور از این روغن برای آشپزی استفاده می‌شده است. این روغن که از دانه‌های کنجد به دست می آید، در مقایسه با روغن‌های خوراکی دیگر ماندگاری بالاتری دارد. روغن کنجد سرشار از منزیم، مس، کلسیم، روی، ویتامین E و ویتامین B6 است. پس با این حساب یک روغن پر خاصیت محسوب می‌شود. اگر فشار خون بالا دارید بهترین گزینه برای شما همین روغن کنجد است. شما می توانید با مصرف روغن کنجد حتی به بهداشت دندان و دهانتان هم کمک کنید. چرا؟ چون این روغن خواص ضدباکتری و ضد قارچی نیز دارد. یک خاصیت قابل توجه دیگر از این روغن این است که از گرفتگی عروق جلوگیری می‌کند. پس با خیال راحت مصرف کنید چون برای قلبتان ضرری ندارد. اگر مستعد بیماری سرطان هستید، به خصوص سرطان روده بزرگ، حتما مصرف این روغن را در رژیم غذایی‌تان قرار دهید. مصرف این روغن به بیماران دیابتی نوع دوم هم پیشنهاد می‌شود. روغن کنجد یکی از مواد معدنی که خیلی برای پوست و مو مناسب است به اسم زینک را هم دارد. پس برای سلامت پوستمان هم می توانیم از این روغن استفاده کنیم.

جالب است که بدانید اگر شما یک قاشق غذاخوری روغن کنجد مصرف کنید، 120 کالری انرژی دریافت می‌کنید. در طب سنتی نیز خواص زیادی برای روغن کنجد گفته شده است. فقط یک نکته‌ی مهم اینکه این ملکه روغن‌ها می تواند آلرژی زا باشد، پس اگر ممکن است آلرژی بگیرید حتما قبل مصرف با دکترتان مشورت بکنید. این روغن، ملکه روغن هاست، چرا؟ به این دلیل که نه می سوزد، نه آتش می گیرد، نه دود می کند و اصلاً قابل اشتعال هم نیست. به همین دلیل می‌شود از این روغن برای سرخ کردن هم استفاده کرد. البته به این نکته دقت کنید که بعضی از روغن کنجدها برای سرخ‌کردن مناسب نیستند. مثلا روغن کنجد با رنگ روشن نقطه دود بالایی دارد و می‌شود از آن برای سرخ‌کردن عمیق (طولانی‌مدت) مواد خوراکی استفاده کرد اما روغن کنجد تیره‌رنگ برای سرخ‌کردن طولانی‌مدت مناسب نیست و فقط می‌شود آن را به عنوان چاشنی سالاد یا پخت و پز معمولی به کار برد. جایی که روغن کنجد را نگهداری می‌کنید باید خنک و دور از نور آفتاب باشد. درب ظرف نگهداری روغن هم باید بسته باشد تا با اکسیژن هوا ترکیب نشود.

قیمت و روش‌های تولید روغن کنجد

برای تولید این روغن از روش هایی مثل فشار سرد، فشار گرم و یا سرخ کردن دانه‌ها استفاده می‌شود. وقتی می‌خواهید روغن کنجد بخرید، سعی کنید روغنی که با روش فشار سرد درست شده است را تهیه کنید. چون در این روش بیشتر مواد مغذی و آنتی اکسیدان‌های مهم روغن کنجد حفظ می‌شود. به یاد داشته باشید، به طور کلی روغن‌ها نباید زیاد نگه داشته بشوند و باید در کم‌تر از چند ماه آن‌ها را مصرف کنید. اما اگر روغن‌ کنجد به روش پرس ‌سرد تهیه شده باشد، می‌شود آن را تا حدود یکسال در شرایط محیطی مناسب نگه داشت. روغن کنجد به دلیل خواص بالایی که دارد و نسبت به دانه‌های دیگر، مثل روغن دانه‌ی سویا و آفتابگردان کم‌تر تولید می‌شود و قیمت بالاتری هم دارد.

این روزها برندهای مختلفی از روغن کنجد در بازار موجود است که قیمت‌های آن‌ها برای ۵۰۰ گرم روغن، حدود پنجاه تا شصت هزار تومان است. اما نکته‌ی دیگر اینکه اگر در استفاده از روغن کنجد تعادل نداشته باشید، این روغن پرخاصیت می‌تواند خیلی مضر باشد. واکنش‌های حساسیتی، اسهال و ریزش مو مثال هایی از آسیب هایی هستند که مصرف بیش از حد روغن کنجد ممکن است به ما وارد کند.

روغن حیوانی

روغن حیوانی به طور کلی روغنی است که از شیر گاو و گوسفند تولید می‌شود. پس با توجه به این تعریف، از زمان‌های قدیم مصرف این روغن در کشور ما رواج داشته است، چون دامداری یکی از قدیمی‌ترین پیشه‌های ایرانی است. روغن‌های حیوانی به سه دسته تقسیم می‌شوند:

۱-روغن گوسفندی

۲-روغن گاوی

۳-روغن میکس (گوسفندی-گاوی)

روغن‌های حیوانی که در بیشتر آشپزخانه‌های ایرانی نقش خیلی مهمی دارند، دارای خواص زیادی هم هستند. این روغن‌ها باعث می‌شوند سیستم‌های گوارشی و ایمنی بدن قوی و سالم بماند. روغن حیوانی چربی‌های مضر بدن را کاهش می‌دهد و باعث افزایش چربی‌های مفید می‌شود. همچنین خاصیت ضد گرفتگی عروق را هم دارد. یکی دیگر از خواص این روغن‌ این است که باعث افزایش اشتها می‌شود؛ پس برای افرادی که از کم وزنی رنج می‌برند توصیه می‌شود. برای کسانی که لاغر هستند، مصرف روغن‌های حیوانی، همزمان با افزایش وزن موجب استخوان سازی نیز می‌شود. کاهش غلظت خون یکی دیگر از خواص این روغن هاست. علاوه بر این‌ها، هضم غذاهایی که با روغن‌های حیوانی درست شده‌اند هم بسیار راحت‌تر است. چربی‌های حیوانی (به خصوص روغن دنبه) گزینه‌های مناسبی در حرارت‌های بالا هستند؛ بنابراین می‌شود از آن‌ها در سرخ کردنی‌ها هم استفاده کرد. البته اینکه کیفیت روغن حیوانی خوب باشد و از حیوانی تهیه شده باشد که رژیم غذایی خوبی داشته باشد هم بسیار اهمیت دارد.

قیمت و روش‌های تولید روغن حیوانی

پروسه تولید روغن حیوانی به این طریق است که از ماستی که از شیر تازه به دست می آید کره تهیه می‌کنند و بعد از آن این کره را می‌جوشانند تا آب و دوغ موجود در آن به کلی از بین برود و بخار بشود که نتیجه کار، روغنی خوش عطر و به رنگ زرد به اسم روغن حیوانی است. درصد خرابی روغن حیوانی چون یک محصول طبیعی محسوب می‌شود کم‌تر است اما به هرحال در فصول گرم بهتر است که روغن در یک ظرف با درب محکم در یخچال نگهداری شود. برای بقیه‌ی فصول سال هم می‌شود آن را داخل کابینت و جای خشک و خنک نگه داشت. روغن‌های حیوانی از نظر قیمت تقریباً با روغن کنجد هم قیمت هستند. البته با توجه به برندهای مختلفی که این روزها در بازار موجود است، می‌توانید قیمت‌های متفاوتی را از هر برندی خریداری کنید. توجه داشته باشید که اگر بیماری قلبی دارید یا به اضافه وزن دچارید، باید از مصرف بیش از حد روغن‌های حیوانی پرهیز کنید زیرا ممکن است به شدت برای شما مشکل ایجاد کنند. ایجاد سوء هاضمه و ضعف معده هم از مضرات دیگری است که روغن‌های حیوانی می‌توانند داشته باشند.

روغن حیوانی یا روغن کنجد؟

پیش‌تر با خواص و مضرات هر دو روغن حیوانی و کنجد آشنا شدیم. در رابطه با این موضوع که کدام یک از این دو روغن مناسب‌تر هستند تا کنون هیچ نظر قطعی‌ای داده نشده است. همانقدر که روغن کنجد با توجه به گیاهی بودنش برای بدن ما مفید است، روغن‌های حیوانی هم فایده‌های خودشان را دارند. هرچند که بیشتر، تأکید بر مصرف محصولات گیاهی می‌شود. جالب اینجاست که این دو روغن در صورت استفاده‌ی نادرست، به شدت برای بدن مضر هستند. بنابراین ما معتقدیم که بهترین راه برای اینکه بدانیم کدام روغن مناسب‌تر است این است که سبک زندگی خودمان را بشناسیم. اگر بیماری‌های خاص داریم و تحرکمان به شدت کم است، مصرف روغن‌های حیوانی پیشنهاد نمی‌شود. اگر به روغن کنجد حساسیت داریم نباید به هیچ وجه از آن استفاده کنیم. به هرحال این شما هستید که با توجه به نوع رژیم غذایی‌تان، باید تصمیم بگیرید با کدام روغن آشپزی کنید. فقط این را در خاطر داشته باشید که در مصرف هر نوع روغنی که انتخاب می‌کنید، تعادل را رعایت نمایید.

جمع بندی و نتیجه گیری

با خواندن این مقاله این فرصت برای شما پیش آمد تا از تمام آن چیزی که باید در مورد روغن کنجد و روغن حیوانی بدانید، آگاه شوید. این دو روغن هم برای بدن مفید هستند هم مضر. قبل از اینکه تصمیم بگیرید که از کدام روغن برای آشپزی استفاده نمایید، باید سعی کنید در مصرف روغن، تعادل را رعایت کنید. بعد از آن با توجه به خواصی که هر کدام از این دو روغن دارند و با توجه به سبک زندگی‌تان، یکی از آن‌ها را انتخاب کنید؛ به امید سلامتی شما.