تاریخچه اختراع سس جذاب مایونز

مایونز؛ اختراعی که دنیای ما یا حداقل ساندویچ‌ های ما را خوشمزه‌ تر کرد!

سس مایونز که سسی غلیظ و خامه‌ای است، یکی از انواع سس‌های پر مصرف و بسیار محبوب در سراسر جهان است. این سس که از روغن، زرده تخم مرغ، آبلیمو یا سرکه و چاشنی تهیه می‌شود، برای طعم دهی به انواع سالادها، ساندویچ‌ها و غذاهای فست فودی مورد استفاده قرار می‌گیرد. حتماً همه‌ی شما تا به حال حداقل یک بار با خود فکر کرده اید که این سس جذاب و خوشمزه مایونز چه تاریخچه‌ای پشت سر خود دارد. اصلاً این سس اهل کجاست و چه کسی برای اولین بار آن را اختراع کرده است؟ اگر تمام سؤال‌های بالا در ذهن شماست این مقاله را از دست ندهید. ما در اینجا اطلاعاتی در مورد تاریخچه‌ی این سس جذاب با شما در میان میگذاریم.

تاریخچه اختراع سس مایونز

خیلی از مردم تصور می‌کنند که سس مایونز (mayonnaise) اهل فرانسه است. اما مردم اهل «منورکا» (Menorca) که جزیره‌ای کوچک در اسپانیا است قصه‌ای دیگر دارند! آن‌ها عقیده دارند که مایونز از بزرگترین شهر جزیره منورکا که ماهون (Mahon) نام دارد، می‌آید و دلیل انتخاب اسم مایونز هم همین تشابه نام‌ها است. مایو از ماهون و ais هم به معنی اهل ماهون است.
تاریخچه‌ سس مایونز برمی‌گردد به اواسط سده 1700 میلادی؛ در آن سال‌ها نیروهای فرانسوی با رهبری «دوک دوریشیلیو» جزیره را محاصره کرده بودند.

اولین بار درست در همین لحظه بود که سرآشپز مخصوص دوک برای جشن پیروزی، غذایی برای دوک آماده کرد و سس مایونز را همراه با این غذا به ارمغان آورد. حال در این قسمت داستان، دو نوع تعریف متفاوت وجود دارد. عده‌ای عقیده دارند این سس با ابتکار عمل خود سرآشپز با سعی و خطای فراوان درست شده است.

اما عده‌ای بر این عقیده هستند که طرز تهیه این سس را محلی‌ها و بومی‌ها به سرآشپز یاد داده‌اند. ولی در هر صورت این سس تهیه شده در خاک منورکا است. پس از آن، این دستور برای تهیه این سس خوشمزه به خاک فرانسه نیز برده شد. حتی این موضوع که در دستور غذاهای فرانسوی تا اواسط قرن 18 هیچ نشانی از سس مایونز نبوده است نیز شاهدی بر این موضوع است که تاریخچه‌ی مایونز به منورکا در اسپانیا برمی‌گردد.

تاریخچه اختراع مایونز

البته ناگفته نماند که عده‌ای هم بر این عقیده‌اند که جزیره‌ای کوچک مثل منورکا، نمی‌تواند امکانات و تسهیلات لازم برای پخت و پز و دستیابی به چیزی مثل سس مایونز را داشته باشد؛ و خب علاوه بر این، استدلال دیگری هم وجود دارد که می‌گوید از اوایل قرن 19 به بعد در تمام کتاب‌های دستور آشپزی، سس مایونز به عنوان واژه فرانسوی توصیف می‌شود و نامی از منورکا و اسپانیا در رابطه با این چاشنی خوشمزه در هیچ کتابی برده نشده است.

نقش پررنگ فرانسوی‌ها در محبوبیت جهانی سس مایونز

وطن اصلی این سس جذاب هر کجا که باشد، در هر صورت این فرانسوی‌ها بودند که آن را در سرتاسر جهان محبوب کردند. برای مثال این آشپزها و مهاجرین فرانسوی بودند که این سس را به آمریکا بردند و این سس در آن جا با نام مختصر مایو شهرت پیدا کرد. بعد از آن به سرعت سالادها و غذاهای مختلفی که با سس مایونز تهیه می‌شدند در کشورهای دیگر دنیا هم محبوب و معروف گشتند. همچنین چاشنی اصلی بسیاری از سبزیجات، سالادها و ساندویچ‌های سرد هم همین سس جذاب و خوشمزه مایونز شد.

مایونز، سسی با طرز تهیه ساده اما پیچیده!

در طی مصاحبه‌ای که با یک رستوران دار اهل جزیره منورکا انجام شد، وی بر این عقیده بوده است که مایونز با اینکه تنها از دو ماده اولیه تخم مرغ و روغن زیتون به دست می‌آید، اما نکته‌های زیادی است که در دستور ساخت آن باید به آن‌ها توجه شود. زرده‌ها ابتدا باید با مقداری نمک زده شود و بعد آن‌ها را به آرامی در روغن زیتون گذاشت و به مقدار خیلی زیاد هم زد. این سرآشپز ماهر معتقد است که راز این دستور به ظاهر ساده در تازه بودن مواد اولیه و همچنین هم دما بودن آن‌ها است.

طرز تهیه مایونز

جالب است بدانید رنگ سس مایونز‌ صنعتی که رنگ کاملاً سفیدی دارد، مصنوعی است. زیرا  مایونز طبیعی و دست ساز به دلیل زرده‌های تخم مرغ باید رنگی متمایل به زرد داشته باشد. طبق گفته این سرآشپز، آشپزخانه‌ها و دستور غذاها در منورکا ساده و با امکانات اولیه هستند، اما با توجه به رفت و آمدی که تمدن‌های مختلف از گذشته تا کنون در این جزیره داشته اند و اثراتی که روی غذاهای این منطقه به جا گذاشته اند، نتیجه کار دستور پخت‌هایی شگفت آور از جمله همین سس جذاب و خوشمزه است. او همچنان معتقد است که مایونز متعلق به این جزیره است و فرانسه نقشی در اختراع این سس جذاب و خوشمزه نداشته است!

آیا سس مایونز مصارف غیر خوراکی نیز دارد؟!

شاید این تیتر برای شما عجیب باشد. چه طور می‌شود از سس خوراکی مایونز استفاده‌ای غیر خوراکی کرد. جالب است بدانید که این سس جذاب و خوشمزه علاوه بر اینکه در بسیاری از غذاها و دستور پخت‌ها نقش پررنگی دارد، در مصارف غیر خوراکی بی شماری هم نقش دارد. تسکین آفتاب سوختگی، جلا دادن سطوح چوبی، تغذیه مو، درخشندگی گیاهان و احیای مبلمان چوبی از جمله فعالیت‌هایی هستند که می‌توان با این سس همه فن حریف انجام داد!

اگر بخواهیم دستور پخت‌هایی که از این سس استفاده می‌کنند را ذکر کنیم هم می‌توانیم بیش از ده‌ها غذای مختلف که در دستور خود از این سس استفاده می‌کنند را نام ببریم. برای مثال مرغ ذغالی یکی از غذاهایی است که اخیراً به شدت محبوب و معروف شده است. استفاده از سس مایونز به عنوان پایه‌ی سس این غذا، در لذیذ شدن این نوع مرغ بسیار تأثیر گذار است. همچنین سس مایونز می‌تواند جایگزین سس محبوب آلفردو نیز باشد.

در پختن گوشت‌ها به خصوص گوشت‌های گاو و بوقلمون نیز خوب است برای آبدار‌تر شدنشان از قبل لایه‌ای نازک از مایونز به آن‌ها اضافه بکنیم. نان سیر نیز با استفاده از سس خوش طعم مایونز خیلی لذیذتر و خوشمزه‌تر می‌شود. حتی برای نرم‌تر شدن و اسفنجی‌تر شدن کیک هم می‌توان از سس مایونز در پخت آن استفاده کرد.

مایونز در نقاط مختلف دنیا

– اول از همه به سراغ شیلی می‌رویم که سومین مصرف کننده‌ی بزرگ سس مایونز در کل دنیاست. از سال 1980 تا به امروز به طور خیلی وسیعی مردم شیلی از این سس استفاده می‌کنند. مایونز به خصوص برای کمپلتو completo که یک نوع هات داگ مخصوص کشور شیلی است استفاده می‌شود.
– در ژاپن نیز مایونز با سرکه برنج تهیه می‌شود و طعم آن کمی متفاوت‌تر است. این سس با بافتی ضخیم‌تر نسبت به سس مایونزی که ما مصرف می‌کنیم، در بطری‌های پلاستیکی به فروش می‌رسد و با اکثر غذاهای ژاپنی به خصوص سبزیجات مصرف می‌شود.

مایونز در دنیا

– سس مایونز در روسیه نیز بسیار محبوب است. در این کشور این سس با روغن گل آفتابگردان و یا روغن دانه سویا تهیه می‌شود. طبق آمارها، روسیه کشوری است که مصرف و فروش سس مایونز در آن، بسیار بیشتر از سس کچاپ که رقیبی برای مایونز محسوب می‌شود، است.
– در ایران هم مایونز محبوبیت فراوانی دارد. در اکثر فست فود‌ها و ساندویچ‌های سرد و حتی خیلی از غذاهای گرم از این سس استفاده می‌شود. تولید اولیه‌ی مایونز در ایران به سال‌های 1340 تا 1350 برمی‌گردد.

طرز تهیه مایونز خانگی

اینجا به طرز تهیه سس مایونز به روش خانگی می‌پردازیم: ابتدا زرده تخم مرغ را کاملا از سفیده جدا می‌کنیم زیرا اصلی‌ترین عامل خراب شدن سس، همین سفیده تخم مرغ است. زرده‌ها را در کاسه‌ای می‌ریزیم و شکر، نمک و پودر خردل را به آن اضافه کرده و مواد را با هم مخلوط می‌کنیم. بعد سرکه را در کاسه‌ای می‌ریزیم و آبلیمو را به آن می‌افزاییم و با هم خوب مخلوط می‌کنیم و نیمی از آن را در پیاله‌ای ریخته و کنار می‌گذاریم و نیم دیگر را کم کم به مخلوط تخم مرغ اضافه می‌کنیم.

بعد از آن روغن مایع یا روغن زیتون را قطره قطره به مواد اضافه می‌کنیم و با ریختن هر قطره، آن را به طور مداوم هم می‌زنیم. حال به احتمال زیاد، مایع سس غلیظ شده و اصطلاحا خودش را گرفته است؛ در اینجا باقی مخلوط آبلیمو و سرکه را به سس اضافه کرده و با هم مخلوط می‌کنیم. بعد از آن فلفل سیاه را روی سس ریخته و مخلوط کرده و به مدت ۲ ساعت اجازه می‌دهیم در دمای محیط منزل بماند؛ سپس آن را در یخچال نگهداری می‌کنیم.

نتیجه گیری و جمع بندی

در اینجا هر آن چه که باید از تاریخچه‌ی سس لذیذ و جذاب مایونز می‌دانستید را ذکر کردیم. از هم اکنون به بعد هربار که بخواهید از این سس معروف جهانی در هر دستور غذایی استفاده کنید، به طور کامل می‌دانید که از کجا آماده و چه استفاده‌هایی در نقاط مختلف دنیا دارد.