7 اشتباه در تهیه صبحانه برای کودکان

صبحانه؛ مهمترین وعده غذایی

تا به حال چند بار با جمله‌ی «صبحانه مهمترین وعده غذایی روز است» رو به رو شدید؟ به کار بستن این نصیحت خوب و مهم به ویژه برای کودکان از اهمیت بالای برخوردار است. شواهد نشان داد که خوردن یک صبحانه مقوی و سالم باعث بهبود رفتار کودکان در مدرسه و خانه شده است و در مقابل الگوی نامناسب غذا خوردن در رشد آن‌ها در دوره نوجوانی تاثیرات بدی داشته است. اگر بخواهیم به عبارت ساده‌تری بیان کنیم، یک صبحانه مقوی انرژی لازم برای فعالیت روزانه و رساندن مواد مغذی برای رشد و نمو کودکان را فراهم می‌کند.

بسیاری از والدین سعی می کنند تا صبحانه‌ای مقوی برای کودکان خود تهیه کنند، امّا در تهیه آن اشتباهاتی را انجام می دهند که می تواند مشکلات جدی را برای سلامتی و رشد کودک ایجاد کند. نکته مهم اینجاست که بیشتر اوقات والدین حتی متوجه اشتباه خود نمی شوند. کودکان ممکن است هنگام خوردن برخی خوراکی‌ها واکنش‌های منفی نشان دهند و در این هنگام است که والدین فکر می کنند باید به سراغ شیرینی‌جات بروند، چون آن چیزی است که کودک می خواهد و همین باعث ایجاد عادات بد غذایی نیز می‌شود. «شیر کاکائو، کلوچه، مافین شکلاتی و …» شاید فکر کنند کودک این نوع خوراکی‌ها را می پسندد و با خوردن آن به عنوان صبحانه، انرژی خواهد گرفت. در حالی که اینطور نیست، در این مقاله کوتاه از اهمیت صبحانه بیشتر خواهیم گفت و اشتباهات والدین و راهکارهایی برای اصلاح آن‌ها را بیان خواهیم نمود.

تاثیرات خوردن صبحانه مقوی در کودکان

از تاثیرات کوتاه مدت خوردن یک صبحانه با کیفیت و مناسب می توان به افزایش حس هوشیاری و انگیزه برای یادگیری اشاره کرد. سرعت رشد کودکان به معنای آن است که به تغذیه‌ای مطلوب و مقوی نیاز دارند. آن‌ها برعکس بزرگسالان به خواب طولانی‌تر نیاز دارند تا گلیکوژن (یا انرژی) خود را دریافت کنند و این به آن معناست که به مدت طولانی تری بدون غذا هستند (در طول شب) . بنابراین، خوردن صبحانه مقوی به ویژه جهت تامین سوخت برای اکسیداسیون گلوکز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اگر سطح گلوکز خون پایین باشد، هورمون‌های آدرنالین و کورتیزول آزاد می شوند که احساس پریشانی و آشفتگی را ایجاد می کنند. این حالت می تواند بر رفتار کودکان و تمرکز آن‌ها تاثیر منفی بگذارد و حتی ممکن است هیجانات منفی از خود بروز دهند. کودکانی که صبحانه نمی خورند، نمی توانند با فعالیت‌های که در مدرسه صورت می‌گیرد همگام شوند.

سخت گیری و ابزار ناراحتی در مورد غذا، بخشی طبیعی از رشد کودک است. به ویژه کودکان خردسال به طور طبیعی، نئوفوبی هستند. (به این معنا که نسبت به چیزهای جدید اعتماد ندارند.) حتی مصمم‌ترین والدین هم که عزم خود را جزم می کنند تا خوراکی جدیدی را به وعده غذای آن‌ها اضافه کنند اکثر اوقات با شکست مواجه می‌شوند و در آخر تسلیم شده و یک ظرف کلوچه شکلاتی همراه با شیرکاکائو به کودک می دهند، که گر چه ایده آل نیست، امّا بهتر از نخوردن هیچ غذایی است!

یک اشتباه بزرگ!!!

امّا این یکی از اشتباهات مهم و اساسی است چرا که بر اساس تحقیقات صورت گرفته توسط سازمان بهداشت عمومی انگلستان (Public Health) ، حداکثر مقدار مصرف روزانه قند برای کودکان 4 تا 6 ساله تنها 5 حبه (یا مکعب) شکر است و برای افراد 7 تا 10 سال این میزان در روز نباید بیش از شش حبه باشد.

با این وجود، غالبا کودکان کمتر از 10 سال بیشتر از این مقدار توصیه شده را هنگام خوردن صبحانه دریافت می‌کنند و تا آخر روز مصرف قند آن‌ها به سه برابر بیش از حد مجاز می رسد. تحقیقات رژیم غذایی و تغذیه نشان داده که کودکان معمولا در هنگام صبحانه معادل سه حبه قند یا 11 گرم شکر دریافت می کنند که بیشتر از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین دریافت می‌شود. مسئله جایی نگران کننده می‌شود که محققان اعلام کرده اند از هر 10 والدین 8 تای آن‌ها متعقد بوده اند که صبحانه کودکانشان سالم است!

حتی اگر این مطالعه در انگلستان انجام شده باشد، والدین در همه جای دنیا باید آن را جدی بگیرند. حتی در تحقیقات مراکز کنترل و پیشگیری بیمارهای نشان داده شده که چاقی کودکان در سه ساله گذشته دو برابر شده است و این نرخ در میان نوجوانان رشد چهار برابری داشته است.

اشتباهات والدین در تهیه صبحانه

1. غذاهای پر چرب و قندی

همانطور که گفتیم، اکثر والدین صبحانه‌ی شکری را برای کودکان خود انتخاب می کنند. از آنجا که اهمیت این مورد را در بخش قبل توضیح داده ایم، زمان را غنیمت می‌شماریم و به سراغ اشتباهات دیگر می‌رویم.

2. بیرون فرستادن کودکان از آشپزخانه

البته با وجود اجاق‌های گرم، آب جوش و چاقو‌های تیز این مسئله کاملا قابل درک است که والدین در هنگام تهیه غذا نخواهند بچه‌ها در آشپزخانه باشند. امّا مطالعات نشان می‌دهد که درگیر کردن کودکان در تهیه وعده غذایی اولین گام مهم برای آن است که بخواهند غذای جدید را امتحان کنند. به خصوص این حالت می تواند در هنگام صبحانه آسان‌تر نیز باشد. آن‌ها می توانند قطعات میوه‌ها و سبزیجاتی که شما تکه تکه کرده‌اید را به سبک و سیاق خود آماده کنند. پس یکی از اشتباهات والدین این است که اجازه نمی‌دهند کودکان در تهیه غذا مشارکت کنند.

3. فشار آوردن به کودکان برای خوردن غذا

«حداقل یه گاز بزن! » شاید منطقی برسد که امتحان یک چیز تازه ضرری ندارد منتها به طور معمول این حالت نتیجه عکس دارد و شاید کودک دیگر آن روز صبح چیزی نخورد و گرسنه بماند؛ یکی دیگر از اشتباهات والدین پافشاری آن‌ها است. مطالعات نشان می‌دهد که کودکان هنگامی که والدین به آن‌ها فشار می آورند، حتی اگر فشار همراه با پاداش باشد، واکنش منفی نشان می‌دهند. در یک مطالعه در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا، محققان از کودکان خواستند که سبزیجات بخورند و شیر بنوشند، در صورت انجام این کار به آنها برچسب‌های خوش رنگ و زمانی برای مشاهده تلویزیون داده می‌شد. آن‌ها سپس از کودکان درباره غذا پرسیدند و همه بچه‌ها از غذایی که برای خوردن به آن‌ها پاداش داده بودند ابراز بیزاری کردند.

بهترین روش آن است که او را تشویق کنید صبحانه را بخورد، امّا اگر رد کرد، او را مجبور نکنید و کاملا طبیعی رفتار کنید.

4. دور نگه داشتن «چیزهای خوب»

والدین اغلب نگران هستند که نکند کودکان تمامی خوراکی‌ها را بخورند و مریض شوند، بنابراین اغلب آن‌ها را دور از دسترس و در قفسه‌های بلند قرار می‌دهند. امّا تحقیقات نشان می‌دهد که با این کار کودکان بیشتر تحریک می‌شوند و آن خوراکی را بیشتر می خواهند. اگر حس می کنید غذایی برای کودکان ضرر دارد، آن را نخرید و به خانه نبرید. به جای آن خوراکی‌های سالم انتخاب کرده و همیشه اجازه دسترسی آن را به کودک بدهید.

5. رژیم غذایی در مقابل فرزندان

مطالعات نشان داده است که کودکان پیش دبستانی تمایل دارند همان میوه‌ها و سبزی هایی را که والدین آن‌ها دوست دارند بخورند و اگر مادران آن‌ها سبزی را دوست نداشته باشد، کودکان نیز از خوردن آن خودداری می کنند. از خودمان شروع کنیم و یک صبحانه سالم و مقوی تهیه کرده و الگویی برای کودکان خود باشیم.

6. صبحانه‌های یکنواخت و سبزی‌های بدون رنگ و لعاب

والدین اغلب اوقات برای آنکه صبحانه‌ای مقوی و پرکالری به کودکان خود بدهند از سبزی‌های بخارپز استفاده می کنند و همان را جلوی کودک می گذارند. جای تعجبی نیست که کودکان از خوردن آن امتناع می کنند. متخصصان تغذیه می گویند والدین نباید از اضافه کردن چاشنی‌ها به غذا بترسند. اضافه کردن کمی شکر قهوه‌ای یا خامه به سبزی پخته شده می تواند نظر کودک را جلب کند.

7. زود تسلیم می شوند

ممکن است چندین ماه طول بکشد تا کودکان غذایی جدید را قبول کنند. منتها، اکثر مواقع والدین خیلی زود تسلیم می‌شوند و دوباره به رژیم غذایی پرشکر قبلی باز می‌گردند. قانون 15 بار را امتحان کنید، خوراکی جدید را روی میز صبحانه بگذارید و ببینید آیا کودک آن را قبول می کند یا خیر. این وضعیت را 15 دفعه امتحان کنید. هنگامی که بالاخره کودک غذای جدید را قبول کرد، از «پل غذایی» استفاده کنید و غذاهای مشابه و هم رنگ آن را به او معرفی کنید.

واکنش‌های کودکان به تغییرات غذایی

همانطور که گفتیم ممکن است اکثر کودکان نسبت به چیزهای جدید از جمله خوراکی‌های سبز رنگ، واکنشی منفی نشان دهند و این حالت کاملا طبیعی است. در اینجا راهکارهایی کوتاه و مفیدی را آماده کرده ایم و امیدواریم بتوانید از آن‌ها استفاده کنید.

• کودکان به میان وعده و  Snacks علاقه‌ی زیادی دارند. امّا میان وعده‌های خوب و هوشمندانه‌ای را انتخاب کنید. به عنوان مثال، به جای چیپس، بادام زمینی و به جای کلوچه، ساندویچ سبزیجات پخته به آن‌ها بدهید.

• بین میان وعده و وعده غذایی اصلی، فاصله‌ی زمانی ثابت و منظمی را حفظ کنید.
• انواع آجیل شیرین یا خام می تواند به تقویت اشتها و پروتئین سازی کمک کند، پس غذاهای بیشتری که شامل این مواد می شوند را به رژیم کودک خود اضافه کنید.
• اگر فرزند شما به نوشیدن شیر علاقه ندارد، برای اضافه کردن کلسیم به رژیم غذایی او ماست، پنیر، کشک و خامه را اضافه کنید. یا می توانید شیر‌های غیرلبنی را جایگزین نمایید.
• بعضی از چاشنی‌ها از جمله پودر زنجبیل می تواند محرک اشتها باشد.
• از چندین نوع سبزیجات رنگی استفاده کنید؛ کودکان به غذاهایی با رنگ‌های مختلف علاقه دارند.

در انتها باید بگویم، همه ما به عنوان پدر یا مادر ممکن است اشتباه کنیم. نکته مهم اینجاست که در راستای اصلاح آن کوشش کنیم تا کودکان آینده بهتری داشته باشند.